Με το παρόν συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο, το European Prison Litigation Network, τα μέλη και οι συνεργάτες του στοχεύουν στην ενημέρωση των δικηγόρων σε κάθε χώρα και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τις σημαντικότερες νομικές εξελίξεις σε ζητήματα που αφορούν τις φυλακές στην Ευρώπη.
Το συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο καλύπτει 14 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την Ουκρανία, τη Μολδαβία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρωσία.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΞΩ ΚΟΣΜΟ
Στη Γερμανία η διοίκηση των φυλακών περιόρισε την τηλεφωνική επικοινωνία των κρατουμένων με ένα σωματείο κρατουμένων επειδή ο αριθμός τηλεφώνου του σωματείου φαίνεται να ανήκει σε δημοσιογράφο και υποστήριξε ότι οι ενδιαφερόμενοι κρατούμενοι μπορούν να επικοινωνούν με το σωματείο μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Στη Λιθουανία, η Σωφρονιστική Υπηρεσία εφάρμοσε ένα πιλοτικό πρόγραμμα στη φυλακή του Βίλνιους, σύμφωνα με το οποίο οι κρατούμενοι που τελούν υπό αυξημένη επιτήρηση λαμβάνουν μόνον φωτοαντίγραφα των επιστολών που τους αποστέλλονται, ώστε να περιοριστεί η πρόσβαση των κρατουμένων σε ναρκωτικά και ψυχοτρόπες ουσίες.
Στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση προκήρυξε δημόσιο διαγωνισμό για την εγκατάσταση σταθερών τηλεφώνων στα κελιά των φυλακών, τα οποία θα επιτρέπουν στους κρατουμένους να κάνουν κλήσεις, με δικά τους έξοδα, σε προκαθορισμένους αριθμούς, η διάρκεια των οποίων θα καθορίζεται από τη διοίκηση της φυλακής. Το μέτρο αυτό, που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της επαφής των κρατουμένων με τον έξω κόσμο, δεν ισχύει για φυλακισμένους οι οποίοι κρατούνται στις φυλακές αυξημένης ασφαλείας της χώρας.
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Στη Βουλγαρία, πρόσφατες αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων καταδεικνύουν ότι εφαρμόζονται αποκλίνουσες προσεγγίσεις όσον αφορά τα κελιά που έχουν μολυνθεί από παράσιτα και τους κρατουμένους που έχουν τσιμπήματα κοριών.
Η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε νέα έκθεση πεπραγμένων στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην οποία δηλώνει ότι έχει διορθώσει τα διαρθρωτικά προβλήματα όσον αφορά τις συνθήκες κράτησης που εντόπισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ζητεί να τεθούν στο αρχείο οι σημαντικότερες υποθέσεις στον τομέα αυτό.
ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ
Στη Βουλγαρία, πρόσφατες αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων παγιώνουν μια νομολογία που στερεί από τους κρατουμένους τη δυνατότητα δικαστικού ελέγχου των εντολών επιβολής άλλων πειθαρχικών ποινών εκτός της απομόνωσης.
ΥΓΕΙΑ
Στην Τσεχική Δημοκρατία, ψήφισμα του Συνταγματικού Δικαστηρίου επιβεβαιώνει ότι οι μη καπνιστές κρατούμενοι πρέπει να κρατούνται χωριστά από τους καπνιστές κρατουμένους ώστε να προστατεύεται η υγεία τους.
Στην Πολωνία, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έθεσε θέμα για το γεγονός ότι νοσηλευτές αποφασίζουν για το αν οι κρατούμενοι είναι σε θέση να μεταφερθούν, κατά παράβαση των εσωτερικών κανονισμών των φυλακών που ορίζουν ότι οι αποφάσεις αυτές πρέπει να λαμβάνονται από γιατρό.
Επίσης, στην Πολωνία, το Υπουργείο Υγείας και η Κεντρική Σωφρονιστική Διοίκηση υπέγραψαν συμφωνία για την εφαρμογή της θεραπείας της χρόνιας ηπατίτιδας C στις φυλακές.
Στην Ισπανία, η Εταιρεία Νομικής Ψυχιατρικής και η Εταιρεία Σωφρονιστικής Υγείας εξέδωσαν μια λευκή βίβλο με θέμα «Υγειονομική περίθαλψη για άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές στα ισπανικά σωφρονιστικά κέντρα» με σκοπό την ενημέρωση των υπευθύνων λήψης αποφάσεων, της επιστημονικής κοινότητας και του ευρέος κοινού σχετικά με τα επιτεύγματα και τις προκλήσεις που αφορούν τη θεραπεία των κρατουμένων οι οποίοι πάσχουν από ψυχικές διαταραχές. Η έκθεση είναι ιδιαίτερα επικριτική για τα δύο ψυχιατρικά νοσοκομεία των φυλακών της χώρας και τον τρόπο λειτουργίας τους.
ΛΟΑΤΚΙΑ+
Στη Γερμανία, η κυβέρνηση του ομόσπονδου κρατιδίου του Βερολίνου έδωσε στοιχεία για τους φυλακισμένους που είναι διεμφυλικά, μεσοφυλικά και μη δυαδικά άτομα. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, περίπου το 0,1% των 4.200 κρατουμένων που κρατούνται στο εν λόγω ομόσπονδο κρατίδιο βρίσκονται σε φυλακές οι οποίες δεν αντιστοιχούν στο βιολογικό φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννησή τους.
ΙΣΟΒΕΙΑ ΚΑΘΕΙΡΞΗ
Στην Πολωνία, το Παρατηρητήριο του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κατέθεσε αγωγή amicus curiae στο πλαίσιο της υπόθεσης μιας γυναίκας η οποία καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη με δυνατότητα αναστολής μετά την πάροδο 50 ετών. Στη γνωμοδότηση τονίζεται ότι μια τέτοια ποινή στερεί ουσιαστικά από τον κρατούμενο μια ρεαλιστική ευκαιρία αποφυλάκισης.
ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ / ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Στο Βέλγιο, το Κεντρικό Εποπτικό Συμβούλιο Φυλακών δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για το 2022. Η έκθεση εστιάζει στον υπερπληθυσμό των φυλακών, ένα ζήτημα που εξακολουθεί να υφίσταται στο Βέλγιο επί χρόνια, και επικρίνει τα μέτρα που εφαρμόστηκαν πρόσφατα, τα οποία ενέχουν τον κίνδυνο περαιτέρω επιδείνωσης του εν λόγω φαινομένου (αύξηση της κράτησης, επέκταση της χωρητικότητας των φυλακών).
Στη Γερμανία, ο Συνήγορος του Πολίτη στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία (Strafvollzugsbeauftragter), αφού διαπίστωσε μείωση του αριθμού των καταγγελιών που λαμβάνονται από κρατουμένους, διερευνά το ενδεχόμενο άσκησης πίεσης από το προσωπικό των φυλακών σε βάρος των κρατουμένων που επιθυμούν να υποβάλουν καταγγελία.
Στην Πολωνία, ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για το 2022. Εκτός από την επισήμανση προβλημάτων που υφίστανται επί μακρόν (από περιστατικά βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης έως δυσανάλογη χρήση μέτρων καταναγκασμού), η έκθεση επικρίνει πρόσφατες αλλαγές που περιορίζουν την πρόσβαση των κρατουμένων σε τηλεφωνικές κλήσεις και αυξάνουν τη χρήση μέτρων ασφαλείας εντός των φυλακών χωρίς τη δέουσα αιτιολόγηση.
ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΟΣ
Στο Βέλγιο, μια μεταρρύθμιση που δεν επιτρέπει πλέον την εξ’ υπαρχής προσαρμογή των ποινών φυλάκισης μεταξύ έξι μηνών και δύο ετών ενδέχεται να επιδεινώσει το ήδη υψηλό επίπεδο συνωστισμού στις φυλακές.
Στη Γαλλία, ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης εξέδωσε γνωμοδότηση σχετικά με τον συνωστισμό στις φυλακές, ο οποίος εξακολουθεί να υφίσταται στη χώρα επί χρόνια, και κάλεσε τις αρχές να υιοθετήσουν έναν δεσμευτικό μηχανισμό για τη ρύθμιση του πληθυσμού των φυλακών. Το Ελεγκτικό Συνέδριο δημοσίευσε έκθεση για το ίδιο θέμα, στην οποία αναλύει κριτικά τα αίτια του συνωστισμού στις φυλακές και τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
ΦΥΛΑΚΕΣ ΣΕ ΚΑΙΡΟ ΠΟΛΕΜΟΥ
Στη Γαλλία, το Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε αίτημα έκδοσης που υπέβαλε η ουκρανική κυβέρνηση, λόγω των αλλαγών που επέφερε ο στρατιωτικός νόμος στο νομικό πλαίσιο της προφυλάκισης, το οποίο επιτρέπει την κράτηση των κατηγορουμένων χωρίς απόφαση δικαστή, καθώς και την αναστολή της έρευνας και την παράταση της κράτησης με απόφαση του εισαγγελέα, εφόσον το απαιτούν οι συνθήκες του πολέμου.
Στη Ρωσία, πραγματοποιήθηκαν τροποποιήσεις στο διάταγμα περί στρατολόγησης, προκειμένου να νομιμοποιηθεί η στρατολόγηση κρατουμένων στο στρατό.
Επίσης στη Ρωσία, ένα σχέδιο κανονισμού σχετικά με την οργάνωση των ταγμάτων κρατουμένων που μάχονται στην Ουκρανία, το οποίο διέρρευσε, παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με το ιστορικό και τη λειτουργία των ταγμάτων αυτών.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου περιγράφει με σαφήνεια τα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι κρατούμενοι οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση για τεχνητή γονιμοποίηση και συμβάλλει στον προσδιορισμό των ζητημάτων που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν οι αιτούντες.
ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ
Στην Ουγγαρία, ένας νέος νόμος εισήγαγε ένα σύστημα βαθμών ανταμοιβής-τιμωρίας που θα καθορίζει το καθεστώς κράτησης των κρατουμένων.
Στη Λιθουανία, μια ευρεία μεταρρύθμιση της σωφρονιστικής νομοθεσίας,η οποία τελεί υπό εξέταση επί του παρόντος, θα επιτρέπει τη μεταφορά ενός κρατουμένου από σωφρονιστικό κατάστημα ανοικτού τύπου σε αντίστοιχο κατάστημα ημι-ανοικτού τύπου σε περίπτωση που ο κρατούμενος δεν επιστρέψει στον τόπο κράτησής του εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας χωρίς δικαιολογημένο λόγο. Επίσης, με βάση τη μεταρρύθμιση αυτή, οι κρατούμενοι που εκτίουν ποινές για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου δεν μπορούν να λάβουν αναστολή, και αλλάζει ο τρόπος με τον οποίον οι κρατούμενοι αμείβονται από τους εργοδότες τους.
Επίσης, στη Λιθουανία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης τροποποίησε το σχέδιό του για τη δημιουργία υπηρεσίας επιτήρησης και κέντρου επανένταξης στην περιοχή του Κάουνας έπειτα από διαμαρτυρίες των κατοίκων.
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΟΙΝΩΝ
Στο Βέλγιο, άνοιξε και δεύτερο μεταβατικό κέντρο. Αυτές οι μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις (για περίπου 15 κρατουμένους) προορίζονται για κρατουμένους που εκτίουν μακροχρόνιες ποινές και πλησιάζουν στο τέλος της ποινής τους, με σκοπό να διευκολυνθεί η επανένταξή τους στην κοινότητα. Τα κέντρα αυτά έχουν επικριθεί για το νομικό τους καθεστώς, το οποίο επηρεάζει τα δικαιώματα των ατόμων που κρατούνται σε αυτά, καθώς και για το γεγονός ότι η διαχείρισή τους πραγματοποιείται από ιδιωτική εταιρεία.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Υπουργός Δικαιοσύνης εξέδωσε νέες οδηγίες σχετικά με τη μεταφορά κρατουμένων που εκτίουν ποινές χρόνου μη καθορισμένης διάρκειας σε καταστήματα με συνθήκες ανοιχτής κράτησης. Οι νέες οδηγίες καταργούν το ασαφές κριτήριο με βάση το οποίο η μεταφορά αυτή δεν θα πρέπει να «υπονομεύει τη δημόσια εμπιστοσύνη στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης», αλλά εξακολουθούν να παρέχουν στον υπουργό ευρεία διακριτική ευχέρεια προκειμένου να αρνηθεί τη μεταφορά.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ
Στο Βέλγιο, το Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε, με αναδρομική ισχύ, νομική διάταξη που απέκλειε τους φυλακισμένους αλλοδαπούς χωρίς άδεια παραμονής από τη δυνατότητα πρόωρης αποφυλάκισης σε περίπτωση συνωστισμού.
Στην Πολωνία, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ζήτησε από τη διοίκηση των φυλακών να οργανώσει προγράμματα κατάρτισης για τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους σχετικά με την κατάλληλη μεταχείριση των κρατουμένων που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες. Η ενέργεια αυτή έλαβε χώρα έπειτα από καταγγελίες σύμφωνα με τις οποίες κρατούμενοι Ρομά υφίσταντο ανάρμοστη συμπεριφορά λόγω της εθνότητάς τους τόσο από το προσωπικό της φυλακής όσο και από άλλους κρατουμένους.
ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ
Στην Πολωνία, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επέστησε την προσοχή στην παράτυπη πρακτική των διευθυντών των φυλακών να αρνούνται να ικανοποιήσουν τα αιτήματα των κρατουμένων για την εξασφάλιση αρχείων κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης, με την αιτιολογία ότι τέτοια αιτήματα μπορούν να υποβληθούν μόνο από εξουσιοδοτημένα όργανα (αστυνομία, εισαγγελία, δικαστήρια).
ΕΡΓΑΣΙΑ
Στην Ισπανία, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι σε περίπτωση παράνομης καταγγελίας της σύμβασης ενός κρατουμένου, ο κρατούμενος δικαιούται οικονομική αποζημίωση, εκτός από το δικαίωμα επαναπρόσληψης. Η χρηματική αποζημίωση πρέπει να είναι ισοδύναμη με το ποσό των αμοιβών που δεν εισπράχθηκαν λόγω της καταγγελίας της σύμβασης.
Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τα μέλη και τους συνεργάτες μας για την από κοινού σύνταξη του παρόντος συνοπτικού ενημερωτικού δελτίου!
Το παρόν συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Robert Carr. Ωστόσο, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ταμείου Robert Carr. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Robert Carr δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες/-ο για αυτές.
