Deze bundel bevat de belangrijkste uitspraken en beslissingen over detentie-gerelateerde zaken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Door de belangrijkste trends in de Europese jurisprudentie op het gebied van detentie te bespreken, beoogt deze bundel juridische specialisten op het gebied van detentie te ondersteunen bij hun onderzoek en procedures, en blinde vlekken in de Europese jurisprudentie te identificeren strategische procesmogelijkheden te ontwikkelen.
INHOUD >> APRIL 2025 / MEI 2025 / JUNI 2025
APRIL 2025
LEES DE VOLLEDIGE VERSIE IN HET ENGELS >>
EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS
MORABITO tegen ITALIË ■ Verzoekschrift nr. 4953/22
Verlenging van een speciaal restrictief gevangenisregime voor gevangen (artikel 41bis) ondanks zijn lange gevangenisstraf, hogere leeftijd en cognitieve achteruitgang (ziekte van Alzheimer en vasculaire neurocognitieve stoornis), waardoor twijfel bestaat over zijn vermogen om betekenisvol contact te onderhouden met een criminele organisatie; verlening van dit speciale gevangenisregime onvoldoende gemotiveerd; nalaten van de nationale autoriteiten om de bewering te behandelen dat de beperkte interacties die het speciale gevangenisregime met zich meebrengt, schadelijk kunnen zijn voor de geestelijke toestand van de verzoeker: schending van artikel 3 (gedeeltelijk afwijkende mening van rechter Balsamo).
Gevangene met meerdere aandoeningen (cognitieve achteruitgang, prostaatvergroting,bilaterale liesbreuk, hypertensieve hartziekte met periodes van angina pectoris en polyartritis) blijft in detentie; adequate zorg verleend: geen schending van artikel 3.
IVAN KARPENKO tegen OEKRAÏNE (Nr. 2) ■ Verzoekschrift nr. 41036/16
Een niet-vertegenwoordigde gevangene werd de deelname via videoverbinding aan mondelinge hoorzittingen in administratieve procedures betreffende het toezicht op zijn correspondentie door het gevangenis bestuur geweigerd; de nationale rechtbanken baseerden zich op het vermeende ontbreken van relevante wettelijke bepalingen in plaats van te beoordelen of de aard van de zaak aanwezigheid van de verzoeker vereiste: schending van artikel 6, lid 1 (civiel).
Onrechtmatig toezicht op de correspondentie van de gevangene met de nationale rechtbanken: schending van artikel 8.
TERGEK tegen TURKIJE ■ Verzoekschrift nr. 39631/20
Weigering door de gevangenisautoriteiten om internetafdrukken te bezorgen die door de vrouw van een gevange naar hem waren gestuurd; algemeen verbod voor gevangenen om afdrukken of gekopieerde documenten te ontvangen, uitsluitend op basis van hun formaat, ongeacht hun inhoud, herkomst of bron: geen schending van artikel 10 (afwijkende mening van de rechters Bårdsen, Seibert-Fohr en Lavapuro).
SAMENVATTENDE VONNISSEN
Roemenië | Weigering om gevangenen toe te staan de begrafenis van naaste familieleden bij te wonen (Vidrean en Caloian tegen Roemenië, nrs. 39525/22 en 9286/23, 30 April 2025): schending van artikel 8.
HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE
ALCHASTER II [GC] ■ Zaak C-743/24 (Verzoek om een prejudiciële beslissing, Ierland)
Het begrip “zwaardere straf” in artikel 49 van het Handvest van grondrechten heeft geen betrekking op een situatie waarin de voorwaarden voor voorwaardelijke invrijheidstelling zijn aangescherpt (van een recht op automatische invrijheidstelling na het uitzitten van de helft van de opgelegde straf, naar een recht op invrijheidstelling na het uitzitten van ten minste twee derde van de opgelegde straf, afhankelijk van een beoordeling door de reclasseringsambtenaren).
MEI 2025
LEES DE VOLLEDIGE VERSIE IN HET ENGELS >>
EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS
MAGLEVANNAYA EN ANDEREN tegen RUSLAND ■ Verzoekschrift nrs. 13002/10 en 9 andere
Journaliste veroordeeld tot betaling van een aanzienlijk bedrag en tot publicatie van een rectificatie, in een smaadzaak die was aangespannen nadat zij mishandeling in de gevangenis had gedocumenteerd; mishandeling in de gevangenis beschouwd als een kwestie van algemeen belang: schending van artikel 10.
KALKAN tegen DENENMARKEN ■ Verzoekschrift nr. 51781/22
Overlijden van de zoon van de verzoekster in de gevangenis nadat hij ongeveer dertien minuten lang in een buikligging met beenklem was vastgehouden; het nalaten van de autoriteiten om het gevangenispersoneel adequate instructies en opleiding te geven over het gebruik van de buikligging, ondanks de recente kennis over de verhoogde risico’s die daarmee gepaard gaan; de betrokken gevangenbewaarders beschikten niet over het vereiste hoge vaardigheidsniveau om met een levensbedreigende situatie om te gaan: schending van artikel 2 (materieel).
SAMENVATTENDE VONNISSEN
Rusland | Gevangenen die gedurende langere tijd (meer dan twee jaar voor twee verzoekers) ononderbroken in eenzame opsluiting werden gehouden; de gezondheidstoestand van een van de verzoekers (artritis, prostatitis en astheno-neurotisch syndroom) verergerde door de eenzame opsluiting; verdere beperkingen (beperkte toegang tot buitenlucht en restricties op familiebezoeken en het ontvangen van pakketten van buitenaf); slechte materiële omstandigheden van de detentie (Mirzayev en anderen tegen Rusland, nrs. 38339/21 en 1287/22, 15 mei 2025): schending van artikel 3.
Rusland | Ontoereikende detentieomstandigheden tijdens het vervoer van gevangenen – overbevolking, geen of beperkte toegang tot toiletten, gebrek aan frisse lucht, voortdurend elektrisch licht (Bikbulatov tegen Rusland, nr. 5279/19, 15 mei 2025): schending van artikel 3.
Oekraïne | Gevangenen met gezondheidsproblemen (bijv. Schildklierkanker, hartaandoening, trofische ulcera aan het rechter scheenbeen, hepatitis C, cirrose, chronische ischemische hartziekte) krijgen tijdens hun detentie geen adequate medische behandeling (Dzhachvliani en anderen tegen Oekraïne, nrs. 37516/23 en 2 anderen, 15 mei 2025): schending van artikel 3.
JUNI 2025
LEES DE VOLLEDIGE VERSIE IN HET ENGELS >>
EUROPEES HOF VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS
UYGUN tegen TURKIJE ■ Verzoekschrift nr. 9389/19
Weigering van de binnenlandse autoriteiten om een brief van tien pagina’s te verzenden die een gevangene aan zijn verloofde had gestuurd, op basis van een interpretatie van één enkele paragraaf als bewijs van zijn voortdurende betrokkenheid bij een terroristische organisatie waarvan hij werd beschuldigd lid te zijn; schriftelijke correspondentie als enige communicatiemiddel tussen de verzoeker en zijn verloofde; de autoriteiten hebben niet overwogen of de brief had kunnen worden verzonden na het schrappen van de betwiste paragraaf; aangevochten maatregel niet strikt vereist door de bijzondere omstandigheden van de noodtoestand die na de poging tot staatsgreep in 2016 van kracht was: schending van artikel 8.
ÖZDEMİR tegen TURKIJE ■ Verzoekschrift nr. 38351/20
Weigering van de gevangenisautoriteiten om een brief van zijn vrouw aan een gevangene te bezorgen; het verzuim om voldoende uitleg te geven waarom het onderscheppen van de brief noodzakelijk was om wanorde of criminaliteit te voorkomen: schending van artikel 8.
KACIR EN ANDEREN tegen Turkije ■ Verzoekschrift nrs. 9587/19 en 36 andere
Gevangenen die gedurende langere tijd worden vastgehouden in cellen met minder dan 3 m² persoonlijke ruimte: schending van artikel 3.
Gevangenen die worden vastgehouden in cellen met een persoonlijke ruimte tussen 3 m² en 4 m²; cumulatieve impact van de detentieomstandigheden (onvoldoende ventilatie, ontoereikende sanitaire voorzieningen en hygiëne, passief roken) die niet de drempel van ernst bereiken: geen schending van artikel 3.
Gevangene vastgehouden in een gevangenis op meer dan 600 km afstand van de woonplaats van zijn familie; weigering van de autoriteiten om hem dichter bij zijn familie over te plaatsen op grond van overbevolking in de gevangenis; geen afweging van alternatieve maatregelen om het onrecht te verhelpen: schending van artikel 8.
Beperking van het bezoekrecht van gevangenen om hun kinderen te ontvangen, uitsluitend op basis van de capaciteit van de gevangenis: schending van artikel 8.
Registratie en opslag van privé-correspondentie in een nationaal gerechtelijk computersysteem; maatregel gebaseerd op niet-gepubliceerde voorschriften waartoe gevangenen geen toegang hadden: schending van artikel 8.
GALYTSKYY tegen OEKRAÏNE ■ Verzoekschrift nr. 9151/17
Gevangene onderworpen aan geweld door gevangenispersoneel, met een blijvende invaliditeit tot gevolg; ernstige tekortkomingen in het onderzoek (onderzoek gestart vijf jaar na de gebeurtenissen, weigering van het Openbaar Ministerie om de verzoeker de status van slachtoffer toe te kennen); bewering van de regering dat de verzoeker deze heupblessure mogelijk al vóór zijn detentie had opgelopen, geanalyseerd als een poging om de bewijslast om te keren: schending van artikel 3 (materieel en procedureel).
BENYUKH tegen OEKRAÏNE ■ Verzoekschrift nr. 39150/20
Een edentate gedetineerde kreeg, ondanks zijn aanspraak daarop, geen gratis kunstgebit vanwege wettelijke, administratieve en financiële obstakels; de verstrekking van het kunstgebit werd niet door de autoriteiten opgestart, maar kwam tot stand dankzij het proactieve ingrijpen van een NGO; er was een vertraging van 19 maanden tussen de diagnose van edentaat en de voltooiing van het plaatsingsproces van het kunstgebit: schending van artikel 3.
Gebrek aan een doeltreffende rechtsgang: schending van artikel 13.
SAMENVATTENDE VONNISSEN
Rusland | Het routinematig boeien van een gevangene onder streng gevangenisregime (Khubiyev tegen Rusland, nr. 11687/21, 12 juni 2025): schending van artikel 3.
Polen | Gedurende een periode van 20 maanden werd een gevangene systematisch onderworpen aan volledige fouilleringen in het kader van het regime voor “gevaarlijke gedetineerden”, telkens wanneer hij zijn cel verliet of binnenkwam; de gevangene werd onderworpen aan verschillende andere strenge bewakingsmaatregelen; er waren geen specifieke of overtuigende veiligheidsvereisten. (Orłowski tegen Polen, verzoekschrift nr. 5648/21, 26 juni 2025): schending van artikel 3.
Tradotto da Veronica Purro
In samenwerking met
Gefinancierd door de Europese Unie en het Robert Carr Fund. De geuite opvattingen en meningen zijn echter uitsluitend die van de auteurs en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs die van de Europese Unie, de Europese Commissie of het Robert Carr Fund. Noch de Europese Unie of de Europese Commissie, noch het Robert Carr Fund kan hiervoor aansprakelijk worden gesteld.
