Met deze samenvatting willen het European Prison Litigation Network (Europees Netwerk voor Gevangenisgeschillen), haar leden en partners uit Europa, nationale advocaten en burgerlijke maatschappelijke organisaties informeren over de belangrijkste juridische ontwikkelingen op het gebied van gevangeniskwesties in Europa.
Het omvat 14 lidstaten van de Europese Unie evenals Oekraïne, Moldavië en Rusland.
INHOUD >> EU JURIDISCHE SAMENWERKING, GEZONDHEID, JONGEREN, STRAFDUUR, MATERIËLE DETENTIEOMSTANDIGHEDEN, NGOs/NHRI, VOORLOPIGE HECHTENIS, GEVANGENISHERVORMING, GEVANGENISSEN IN OORLOGSTIJD, PRIVÉ- EN FAMILIELEVEN, PROCEDURELE RECHTEN, BEVEILIGING, STRAFAANPASSING, TECHNOLOGIE
LEES DE VOLLEDIGE VERSIE IN HET ENGELS >>
EU JURIDISCHE SAMENWERKING
In Oostenrijk wijst een recent rapport van het Ministerie van Justitie op tekortkomingen bij de toepassing van het EU Kaderbesluit over de wederzijdse erkenning van Strafrechtelijke vonnissen, waardoor de overbrenging van gevangenen naar hun thuisland wordt belemmerd, en beveelt het de aanname van EU-wijde richtlijnen aan.
In Duitsland heeft het Federale Constitutionele Hof bepaald dat de uitlevering van een niet-binair persoon aan Hongarije onder een Europees aanhoudingsbevel om een gevangenisstraf uit te zitten een mogelijke schending van diens fundamentele rechten kan inhouden. Het vonnis werd uitgevaardigd nadat de verzoeker al was overgebracht.
GEZONDHEID
En Bulgaria, los tribunales han adoptado decisiones contradictorias sobre el alcance de las revisiones médicas en los centros penitenciarios y las derivaciones de las consultas a centros médicos externos (véase aquí y aquí)In Bulgarije, hebben rechtbanken tegenstrijdige besluiten uitgevaardigd over de reikwijdte van het toezicht op medische activiteiten in gevangenissen en verwijzingen naar externe medische instellingen (zie hier en hier).
Nog in Bulgarije, toont een recent geval van een ernstig zieke gevangene die overleed op de dag na diens voorwaardelijke vrijlating nogmaals aan dat het gebrek aan een mechanisme om de uitvoering van een gevangenisstraf om gezondheidsredenen permanent op te schorten een aanzienlijke tekortkoming in het nationale juridische kader is.
In Duitsland heeft het Federale Constitutionele Hof het verzoek van een gevangene om bijstand bij zelfdoding geweigerd aangezien de opgegeven reden (een “gebrek aan vooruitzichten” ten gevolge van zijn lange gevangenisstraf gecombineerd met zijn hoge leeftijd) ontoereikend was.
In Moldavië omhelst het Activiteitenplan voor de gevangenisdirectie voor 2025 het overhevelen van de verantwoordelijkheid voor de gezondheidszorg in gevangenissen van het Ministerie van Justitie naar het Ministerie van Volksgezondheid.
JONGEREN
In Oostenrijk, heeft het kantoor van de Ombudsman de opening van een nieuw detentiecentrum voor jongeren bekritiseerd als voorbarig. Het centrum is slechts gedeeltelijk open en er zijn veel problemen gerapporteerd, gaande van onduidelijke regelingen voor medische zorg, beperkte bezoekfaciliteiten, over het feit dat een andere gevangenis verantwoordelijk blijft voor educatie, discipline en de aankoop van basisbenodigdheden.
STRAFDUUR
In Spanje legt een onlangs aangenomen organische wet een procedure vast voor het uitgeven van certificaten die de duur van gevangenisstraffen bepaalt. De wet voorziet ook in een procedure die een gevangene, het kantoor van de Openbare Aanklager en andere rechtstreeks bij strafprocedures betrokken partijen toestaat de berekeningen aan te vechten.
MATERIËLE DETENTIEOMSTANDIGHEDEN
In België, in het licht van de structurele en verslechterende overbevolking in gevangenissen, heeft het Nationale Preventiemechanisme voor gevangenissen aanbevolen om een bindend plafond voor het aantal gevangenen in instellingen in te voeren.
In Polen, na een interventie door de Commissaris voor de Rechten van de Mens, heeft het Ministerie van Justitie aangekondigd dat het een regelgeving gaat opstellen om de kosten voor voeding voor gevangenen te verhogen aangezien deze niet meer was bijgewerkt sinds 2016.
NGOs/NHRI
In Litouwen heeft het Ministerie van Justitie een Toezichthoudende Raad op het Gevangenissysteem aangesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van staatsinstellingen, het kantoor van de Ombudsman, academische en burgerlijk-maatschappelijke organisaties – inclusief een gevangenenvakbond. De Raad zal ook aanbevelingen voor het verbeteren van het gevangenissysteem rechtstreeks bij het Ministerie van Justitie voorleggen.
VOORLOPIGE HECHTENIS
In Rusland, beperken amendementen aan het Wetboek van Strafvordering de toepassing van voorlopige hechtenis. Volgens deskundigen zullen ze het wijdverspreide gebruik van voorlopige hechtenis door nationale rechtbanken waarschijnlijk niet wijzigen.
GEVANGENISHERVORMING
In Litouwen omvat het actieplan dat is voorgesteld door de nieuwe regering ter implementatie van haar programma maatregelen om de materiële detentieomstandigheden te verbeteren, de herintegratie van sociaal kwetsbare groepen van gevangenen te bevorderen en de deelname van de niet-gouvernementele sector in het gevangenissysteem te verhogen.
In Oekraïne is een Adviserende Raad van Deskundigen aangesteld onder het gezag van de Gevangenisdienst. Echter, de beslissing om geen prominente NGOs die zich bezig houden met gevangenisaangelegenheden te laten zetelen in de Raad, gekoppeld aan het feit dat twee van de werkgroepen van de raad worden voorgezeten door controversiële gevangenisdirectieleden die vroeger toezicht hielden op gevangenisinstellingen die door de CPT als martelfaciliteiten zijn bestempeld, roept vragen op of het hervormingsproces het Oekraïense gevangenissysteem doeltreffend zal afstemmen op de Europese normen.
GEVANGENISSEN IN OORLOGSTIJD
In Rusland zijn de criteria voor de aanwerving van gevangenen verder verduidelijkt door een vertrouwelijk bevel dat door het Russische Hooggerechtshof wordt aangehaald .
PRIVÉ- EN FAMILIELEVEN
In Roemenië zijn nieuwe instructies inzake de rechten van gevangenen op online-communicatie met hun familieleden aangenomen.
In Spanje is het gevangenen nu verboden om “zwarte, donkerblauwe of vergelijkbare” kledij te dragen die zou kunnen worden verward met de nieuwe uniformen voor gevangenispersoneel.
PROCEDURELE RECHTEN
In Hongarije heeft het Constitutionele Hof geoordeeld dat ernstig zieke gevangenen die verzoeken om thuisdetentie persoonlijk moeten worden gehoord indien ze dit wensen. Het wordt ook benadrukt dat de gewone rechtbanken die de zaak voeren niet gebonden zijn door de opinie van de gevangenisdokter over het al dan niet toekennen van thuisdetentie.
In Polen heeft het Ministerie van Justitie wijzigingsvoorstellen voorgesteld die, onder andere, tot doel hebben om de tijdslimiet voor gevangenen om klachten neer te leggen over de schendingen van hun rechten in de gevangenis, uit te breiden van zeven naar 14 dagen. De Helsinki Stichting voor Mensenrechten vindt dit voorstel ontoereikend om de bescherming van de gevangenenrechten te verbeteren, omdat late klachten nog steeds kunnen worden afgewezen ongeacht de ernst van de situatie – inclusief gevallen van marteling.
In Roemenië kunnen gevangenen nu verzoeken en klachten richten aan de gevangenisdirectie via een IT-systeem dat beschikbaar is in alle gevangenissen van het land.
In Spanje heeft een besluit van de Minister van Justitie de verloningsschalen voor advocaten die juridische bijstand verlenen verhoogd met 8%. Dit besluit beoogt de toegang tot justitie te verbeteren voor mensen met minder middelen, inclusief gevangenen.
BEVEILIGING
In Frankrijk heeft de regering voorgesteld om een nieuwe speciaal beveiligingsregime in het leven te roepen voor gevangenen die worden gelinkt aan georganiseerde misdaadnetwerken.
In Portugal heeft het Ministerie van Justitie plannen aangekondigd om mobiele telefoon en drone signaalremmers in gevangenissen te introduceren. Deze maatregel kadert in een breder plan gericht op het verbeteren van de veiligheid in gevangenissen, aangestuurd door een ontsnapping in 2024.
In Oekraïne heeft de Regering de installatie van een interne beveiligingseenheid binnen het gevangenissysteem aangekondigd. Deze hervorming is in strijd met de normen van de Raad van Europa en verhoogt het risico op mishandeling, zeker omdat marteling nog steeds heel gangbaar is in Oekraïense gevangenissen.
STRAFAANPASSING
In Duitsland heeft het Federale Constitutionele Hof een verzoek afgewezen om gevangenisverlof toe te kennen als tijdelijke maatregel omwille van langdurige strafaanpassingsprocedures.
TECHNOLOGIE
In Polen is een pilootproject opgestart om langdurig opgesloten gevangenen in staat te stellen de digitale vaardigheden en competenties te verwerven die nodig zijn voor het alledaagse leven buiten de gevangenis.
Bijzondere dank aan onze leden en partners voor het gezamenlijk opstellen van deze samenvatting!
Gefinancierd door de Europese Unie en het Robert Carr Fonds. De gepresenteerde standpunten en meningen komen alleen van de auteurs en komen niet noodzakelijkerwijs overeen met die van de Europese Unie, de Europese Commissie of het Robert Carr Fonds. Noch de Europese Unie, de Europese Commissie of het Robert Carr Fonds zijn hiervoor aansprakelij.
