Στο παρόν συνοπτικό ενημερωτικό δελτίο παρουσιάζονται οι πιο σημαντικές κρίσεις και αποφάσεις σχετικά με υποθέσεις φυλακών οι οποίες εκδόθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στόχος της παρουσίασης των κύριων τάσεων της ευρωπαϊκής νομολογίας σχετικά με υποθέσεις φυλακών, είναι η υποστήριξη των επαγγελματιών του νομικού κλάδου στον σωφρονιστικό τομέα και συγκεκριμένα στην έρευνα και τις δικαστικές διαφορές τους, καθώς και ο εντοπισμός των αδυναμιών της ευρωπαϊκής νομολογίαςμε σκοπό τη δημιουργία στρατηγικών επίλυσης διαφορών.
ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝA >> ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2025 / ΜΑΪΟΣ 2025 / ΙΟΥΝΙΟΣ 2025
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2025
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ >>
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
MORABITO κατά ΙΤΑΛΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 4953/22
Παράταση του ειδικού περιοριστικού καθεστώτος κράτησης ενός κρατουμένου (Άρθρο 41 bis) παρά τη μακρά διάρκεια της κράτησής του, την προχωρημένη ηλικία του και την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών του (νόσος Αλτσχάιμερ και αγγειακή γνωστική διαταραχή), που θέτουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητά του να διατηρεί ουσιαστική επαφή με εγκληματική οργάνωση· παράταση του ειδικού καθεστώτος κράτησης χωρίς επαρκή αιτιολόγηση· αδυναμία των εθνικών αρχών να εξετάσουν τον ισχυρισμό ότι οι περιορισμένες κοινωνικές επαφές που συνεπάγεται το ειδικό καθεστώς κράτησης θα μπορούσαν να είναι επιζήμιες για την ψυχική κατάσταση του αιτούντος: παραβίαση του άρθρου 3 (μερικώς μειοψηφούσα γνώμη του Δικαστή Balsamo).
Κρατούμενος με πολλαπλές παθήσεις (γνωστική έκπτωση, υπερπλασία του προστάτη, διμερής βουβωνοκήλη, υπερτασική καρδιοπάθεια με επεισόδια στηθάγχης, και πολυαρθρίτιδα) που διατηρήθηκε σε κράτηση· παρασχέθηκε επαρκής φροντίδα: μη παραβίαση του Άρθρου 3.
IVAN KARPENKO κατά ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ (No. 2) ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 41036/16
Κρατούμενος χωρίς νομική εκπροσώπηση στερήθηκε τη συμμετοχή μέσω τηλεδιάσκεψης σε προφορικές ακροάσεις διοικητικών διαδικασιών που αφορούσαν την παρακολούθηση της αλληλογραφίας του από τη διοίκηση του σωφρονιστικού καταστήματος· τα εθνικά δικαστήρια στηρίχθηκαν στην έλλειψη σχετικών νομοθετικών διατάξεων αντί να εξετάσουν εάν η φύση της υπόθεσης απαιτούσε την παρουσία του προσφεύγοντος: παραβίαση του Άρθρου 6 §1 (αστικό σκέλος).
Παράνομη παρακολούθηση της αλληλογραφίας κρατουμένου με τα εθνικά δικαστήρια: παραβίαση του Άρθρου 8.
TERGEK κατά ΤΟΥΡΚΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 39631/20
Άρνηση των αρχών του σωφρονιστικού καταστήματος να παραδώσουν εκτυπώσεις από το διαδίκτυο που έστειλε η σύζυγος ενός κρατουμένου στον σύζυγό της· καθολική απαγόρευση στους κρατουμένους να λαμβάνουν εκτυπώσεις ή φωτοαντίγραφα εγγράφων, με βάση αποκλειστικά τη μορφή τους, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο, την προέλευση ή την πηγή τους: δεν συνιστά παραβίαση του άρθρου 10 (μειοψηφούσα γνώμη των Δικαστών Bårdsen, Seibert-Fohr και Lavapuro).
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
Ρουμανία | Άρνηση να επιτραπεί στους κρατούμενους να παρευρεθούν σε κηδείες στενών συγγενών τους (Vidrean και Caloian κατά Ρουμανία, ν. 39525/22 και 9286/23, 30 Απριλίου 2025): παραβίαση του Άρθρου 8.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ALCHASTER II [Τμήμα μείζονος συνθέσεως] ■ Υπόθεση C-743/24 (Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως, Ιρλανδία)
Η έννοια της «βαρύτερης ποινής» που περιλαμβάνεται στο Άρθρο 49 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν καλύπτει την περίπτωση κατά την οποία το καθεστώς αποφυλάκισης υπό όρους έχει καταστεί αυστηρότερο (μεταβολή του αυτόματου δικαιώματος αποφυλάκισης υπό όρους μετά την έκτιση του πρώτου ημίσεως της επιβληθείσας ποινής, σε δικαίωμα αποφυλακίσεως μετά την έκτιση τουλάχιστον των δύο τρίτων της ποινής, υπό την προϋποθέση αξιολόγησης από τους Επιτρόπους Αποφυλάκισης).
ΜΑΪΟΣ 2025
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ >>
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
MAGLEVANNAYA ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ κατά ΡΩΣΙΑΣ ■ Αιτήσεις υπ’ αριθ. 13002/10 και 9 άλλες
Δημοσιογράφος υποχρεώθηκε να καταβάλει σημαντικό χρηματικό ποσό και να προβεί σε επανορθωτικό δημοσίευμα στο πλαίσιο αγωγής για δυσφήμηση, η οποία ασκήθηκε μετά τη δημοσίευση άρθρου που ανέδειξε περιστατικά κακομεταχείρισης σε κατάστημα κράτησης· η κακομεταχείριση στο κατάστημα κράτησης θεωρήθηκε ζήτημα γενικού ενδιαφέροντος: παραβίαση του Άρθρου 10.
KALKAN κατά ΔΑΝΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 51781/22
Θάνατος του γιου της αιτούσας στη φυλακή, αφού είχε ακινητοποιηθεί σε ύπτια θέση με κλείδωμα ποδιών για περίπου δεκατρία λεπτά· αποτυχία των αρχών να παρέχουν επαρκείς οδηγίες και εκπαίδευση στο σωφρονιστικό προσωπικό σχετικά με τη χρήση της ύπτιας θέσης, παρά τις επικαιροποιημένες γνώσεις για τους αυξημένους κινδύνους που σχετίζονται με αυτή· οι εμπλεκόμενοι σωφρονιστικοί υπάλληλοι δε διέθεταν το υψηλό επίπεδο επάρκειας που απαιτείται για την αντιμετώπιση κατάστασης κινδύνου ζωής: παραβίαση του Άρθρου 2 (ουσιαστική).
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
Ρωσία | Κρατούμενοι τέθηκαν σε αδιάκοπη κράτηση σε συνθήκες απομόνωσης για παρατεταμένες χρονικές περιόδους (άνω των δύο ετών για δύο από τους προσφεύγοντες)· η κατάσταση της υγείας ενός εκ των προσφευγόντων (αρθρίτιδα, προστατίτιδα και ασθενο-νευρωτικό σύνδρομο) επιδεινώθηκε λόγω της απομόνωσης· περαιτέρω περιορισμοί (περιορισμένη πρόσβαση σε άσκηση σε εξωτερικούς χώρους και περιορισμοί στις επισκέψεις συγγενών και στη λήψη δεμάτων από έξω)· κακές υλικές συνθήκες κράτησης (Mirzayev και άλλοι κατά Russia, υπ’ αριθ. 38339/21 και 1287/22, 15 Μαΐου 2025): παραβίαση του Άρθρου 3.
Ρωσία | Ανεπαρκείς συνθήκες κράτησης κατά τη μεταφορά κρατουμένων – υπερπληρότητα, απουσία ή περιορισμένη πρόσβαση σε τουαλέτες, έλλειψη καθαρού αέρα, συνεχές ηλεκτρικό φως (Bikbulatov κατά Ρωσίας, αριθ. 5279/19, 15 Μαΐου 2025): παραβίαση του Άρθρου 3.
Ουκρανία | Κρατούμενοι με προβλήματα υγείας (π.χ. καρκίνος του θυρεοειδούς, καρδιακή νόσος, τροφικό έλκος στο δεξί κνήμιο, ηπατίτιδα C, κίρρωση, χρόνια ισχαιμική καρδιακή νόσος) που δεν λαμβάνουν επαρκή ιατρική περίθαλψη κατά τη διάρκεια της κράτησής τους (Dzhachvliani και άλλοι κατά Ουκρανίας, υπ’ αριθ. 37516/23 και 2 άλλοι, 15 Μαΐου 2025): παραβίαση του Άρθρου 3.
ΙΟΥΝΙΟΣ 2025
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ >>
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
UYGUN κατά ΤΟΥΡΚΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 9389/19
Άρνηση των εθνικών αρχών να αποστείλουν 10σέλιδη επιστολή κρατουμένου στη μνηστή του, βασιζόμενες στην ερμηνεία μιας μόνο παραγράφου της επιστολής ως απόδειξη της συνεχιζόμενης συμμετοχής του σε τρομοκρατική οργάνωση της οποίας κατηγορείτο ότι ήταν μέλος· η γραπτή αλληλογραφία ήταν το μόνο μέσο επικοινωνίας μεταξύ του αιτούντος και της μνηστής του· οι αρχές δεν εξέτασαν αν η επιστολή θα μπορούσε να σταλεί μετά τη διαγραφή της επίμαχης παραγράφου· το προσβαλλόμενο μέτρο δεν ήταν απολύτως αναγκαίο ενόψει των ειδικών συνθηκών της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που ίσχυε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016: παραβίαση του Άρθρου 8.
ÖZDEMİR κατά ΤΟΥΡΚΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 38351/20
Άρνηση των σωφρονιστικών αρχών να παραδώσουν επιστολή απευθυντέα σε κρατούμενο από τη σύζυγο του· μη παροχή επαρκούς αιτιολόγησης ως προς το λόγο για τον οποίο η παρεμπόδιση της επιστολής ήταν αναγκαία για την επίτευξη του σκοπού της πρόληψης της διατάραξης της τάξης ή της διάπραξης εγκλήματος: παραβίαση του Άρθρου 8.
KACIR ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ κατά Τουρκίας ■ Αιτήσεις υπ’ αριθ. 9587/19 και 36 άλλες
Κρατούμενοι που κρατούνταν σε κελιά με λιγότερο από 3 τ.μ. προσωπικού χώρου για παρατεταμένες περιόδους: παραβίαση του Άρθρου 3.
Κρατούμενοι κρατούνταν σε κελιά με προσωπικό χώρο μεταξύ 3 τ.μ. και 4 τ.μ.· ο σωρευτικός αντίκτυπος των συνθηκών κράτησης (ανεπαρκής αερισμός, ανεπαρκείς υγειονομικές εγκαταστάσεις και υγιεινή, παθητικό κάπνισμα) δεν έφτασε το όριο σοβαρότητας που απαιτείται: μη παραβίαση του Άρθρου 3.
Κρατούμενος που κρατούνταν σε σωφρονιστικό κατάστημα ευρισκόμενο σε απόσταση άνω των 600 χλμ. από τον τόπο διαμονής της οικογένειάς του· άρνηση των αρχών να τον μεταφέρουν σε σωφρονιστικό κατάστημα πιο κοντά στην οικογένειά του λόγω υπερπληθυσμού των σωφρονιστικών καταστημάτων· παράλειψη εξέτασης εναλλακτικών μέτρων προος περιορισμό της προσβολής: παραβίαση του Άρθρου 8.
Περιορισμός του δικαιώματος επίσκεψης κρατουμένων από τα τέκνα τους αποκλειστικά λόγω χωρητικότητας του σωφρονιστικού καταστήματος: παραβίαση του Άρθρου 8.
Καταγραφή και αποθήκευση ιδιωτικής αλληλογραφίας σε εθνικό δικαστικό πληροφοριακό σύστημα· μέτρο βασισμένο σε αδημοσίευτους κανονισμούς στους οποίους οι κρατούμενοι δεν είχαν πρόσβαση: παραβίαση του Άρθρου 8.
GALYTSKYY κατά ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 9151/17
Κρατούμενος που υπέστη βία από σωφρονιστικούς υπαλλήλους, με αποτέλεσμα μόνιμη αναπηρία· σοβαρές ελλείψεις στην έρευνα (έναρξη ποινικής διαδικασίας πέντε έτη μετά τα γεγονότα, άρνηση αναγνώρισης της ιδιότητας του θύματος)· ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι ο τραυματισμός μπορεί να προϋπήρχε της κράτησης αναλύθηκε ως προσπάθεια αντιστροφής του βάρους απόδειξης: παραβίαση του Άρθρου 3 (ουσιαστικό και διαδικαστικό σκέλος).
BENYUKH κατά ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ■ Αίτηση υπ’ αριθ. 39150/20
Κρατούμενος με νωδότητα δεν έλαβε δωρεάν οδοντοστοιχία παρά το γεγονός ότι πληρούσε τις προϋποθέσεις, εξαιτίας νομοθετικών, διοικητικών και οικονομικών εμποδίων. Η παροχή της οδοντοστοιχίας δε υλοποιήθηκε από τις αρχές αλλά μέσω της ενεργούς παρέμβασης μιας ΜΚΟ· καθυστέρηση 19 μηνών μεταξύ της διάγνωσης της νωδότητας και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας τοποθέτησης της οδοντοστοιχίας: παραβίαση του Άρθρου 3.
Έλλειψη αποτελεσματικής προσφυγής: παραβίαση του Άρθρου 13.
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ
Ρωσία | Καθιερωμένη πρακτική χειροπέδησης κρατουμένου στο πλαίσιο αυστηρού σωφρονιστικού καθεστώτος (Khubiyev κατά Ρωσίας, υπ’ αριθ. 11687/21, 12 Ιουνίου 2025): παραβίαση του Άρθρου 3.
Πολωνία | Πλήρεις σωματικοί έλεγχοι επιβάλλονταν συστηματικά σε κρατούμενο υπό το καθεστώς «επικίνδυνου κρατουμένου», κάθε φορά που εξερχόταν ή εισερχόταν στο κελί του, για ένα χρονικό διάστημα 20 μηνών· ο κρατούμενος υπόκειτο και σε άλλα αυστηρά μέτρα επιτήρησης· απουσία συγκεκριμένων ή πειστικών λόγων ασφαλείας (Orłowski κατά Πολωνίας, Αίτηση υπ’ αριθ. 5648/21, , 26 Ιουνίου 2025): παραβίαση του Άρθρου 3.
Μεταφράστηκε από την Κατερίνα Δίπλα
Σε συνεργασία με
Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Robert Carr. Ωστόσο, οι απόψεις και οι γνώμες που εκφράζονται ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή του Ταμείου Robert Carr. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ταμείο Robert Carr δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνες/-ο για αυτές.
